Te Hītori

'Ka mate kāinga tahi, ka ora kāinga rua'.

Ngā hekenga

.

.

.

.
Pāwhiria te hononga e whai ake nei mō tētehi kōrero e pā ana ki ngā hekenga a Ngāti Toa, nā Maraea i waihanga.

.
.

Nā ngā raru pupū ake i waenga i a Ngāti Toa me ngā iwi o Waikato i nuku a Ngāti Toa ki te rohe o Porirua me Kāptiti. I heke tahi mai ai rātou me ētehi o ngā iwi nō Taranaki. Nāwai rā ka whai mai ētehi nō te iwi o Ngāti Raukawa. Ka raupatu haere ēnei iwi katoa i te rohe e kīia nei 'Mai i Waitapu ki Rangataua, mai i Miria te Kakara ki Whitireia whakawhitia te moana o Raukawa ki Wairau ki Whakatū', hei kāinga hou mō rātou.

Tirohia te mahere ā-whenua o tēnei rohe mai i te paetukutuku o Te Puni Kōkiri

Pāwhiria ki konei mō te roanga o ngā kōrero e pā ana ki a Ngāti Toa Rangatira me Te Rauparahā.

I taua wā ko Te Rauparahā te rangatira o Ngāti Toa. Ka whakatūria tētehi o ō rātou pā ki te takiwā e mōhitia whānuitia ana ko Plimmerton. Ko tōnā ingoa tūturu ko Taupō Pā.

E ai ki te kōrero, i hoatu e Te Rauparahā te whenua o Hongoeka ki tana tuakana a Watarauhi Nohorua me tana hoa wahine a Miriama Te Wainokenoke me ētehi o ōnā whanaunga nō Ngāti Haumia, he hapū nō Ngāti Toa.